Balthasar Petersen (naast Tønder Kulturskole, Østergade 63)
Balthasar Petersen stichtte het oudste leraren- en priesterseminarie van de Scandinavische landen. Hij werd geboren op 7 mei 1703 als zoon van kanthandelaar Peter Petersen in Tønder. Hij kreeg zijn opleiding eerst aan de plaatselijke Latijnse school in Smedegade en vervolgens aan de Universiteit van Jena (Duitsland). Nadat hij op verschillende plaatsen bijles had gegeven, kwam hij weer naar Jena. Hier studeerde hij theologie, filosofie, rechten en geneeskunde. In 1729 werd hij priester in Læk (Duitsland), later in Sønderborg en in 1746 kwam hij naar Tønder, waar hij priester was tot aan zijn dood.
In het jaar 1752 verzamelde Balthasar Petersen enkele jonge mannen in zijn huis om hen op te leiden tot priester. Hij nam zelf de opvoeding van de jongeren over.
Het seminarie begon in oktober 1788, het jaar na de dood van Balthasar Petersen. De eerste zes leraren studeerden af in 1791. Tot 1829 waren in totaal 1152 leraren afgestudeerd aan het seminarie. In 1829 nam de stad het seminarie over en in 1847 de staat.
Provost Balthasar Petersen stierf op 1 januari 1787 in Tønder.
Hans Adolf Brorson (Tønder Christuskerk)
Hans Adolph Brorson wordt beschouwd als een van de belangrijkste hymnedichters in Denemarken en Noorwegen in de 18e eeuw. Zijn hymnen worden in heel Scandinavië gezongen. Hij werd geboren op 20 juni 1694 in Randerup, waar zijn vader priester was. Brorson werd een student uit Ribe in 1712. Hij studeerde theologie aan de Universiteit van Kopenhagen, maar studeerde meer natuurwetenschappen, geschiedenis en buitenlandse literatuur aan het Borchs Kollegium in KBH 1715.
In 1721 legde hij het officiële theologische examen af en het jaar daarop werd hij priester in Randerup. In 1729 werd hij werkzaam als 3 en Deens priester in Tønder, waar hij werkte tot 1737, toen hij diocesane provoost in Ribe werd en in 1741 bisschop.
Hij Adolph Brorson stierf in Ribe op 3 juni 1764.
De kunstenaar Gunnar Hammerich creëerde de bronzen buste van Brorson in de Tønder Christ Church. Hammerich werd geboren in 1893 en volgde een opleiding aan de kunstacademie.
Tussen 1918 en 1934 creëerde hij een serie beeldjes, die zich onderscheiden door hun levendige en ritmische bewegingspatronen. Zijn grote figuren uit de jaren rond 1940 zijn ingetogen en geborgen van vorm, rustig en harmonieus van houding, maar hebben niet het huidige leven van de bustes en beeldjes.
Zijn huis op Ærø fungeert tegenwoordig als museum, waar ook een aantal effecten zijn verzameld in het Tønder-gebied, zoals de oude stadspomp van Tønder uit Torvet.
Hij stierf in Ærøskøbing op 23 mei 1977, waar hij ook begraven ligt.
De bronzen buste van de hymnedichter HA Brorson is een geschenk van de New Carlsberg Foundation.
IJzeren sculptuur van Robert Jacobsen (bevindt zich bij de hoofdingang van de Tønder Hallen.)
Robert Julius Tommy Jacobsen, geboren op 4 juni 1912 in Kopenhagen.
Hij was een Deense kunstenaar die autodidact was als beeldhouwer en graficus. Hij is met sculpturen vertegenwoordigd in musea en openbare pleinen over de hele wereld.
Hij behoorde tot de groep abstracte kunstenaars rond de Parijse galeriehoudster Denise Rene Jacobsen.
Hij was professor aan de Akademie der Bildenden Künste, München (1962-82) en aan de Koninklijke Deense Academie voor Schone Kunsten in Kopenhagen.
Hij sterft in 1993 in zijn landhuis.
Zijn eerste sculpturen zijn van hout en steen, maar na 1949 werkte Robert met ijzeren sculpturen. Robert werkte nauw samen met zijn schoonzoon Bernard Léauté, die ook betrokken was bij de creatie van de sculpturen in Tørskind Grusgrav.
Tegenwoordig heeft de kenmerkende kunst van Robert al lang een klassieke status bereikt. Het is daarom een groot genoegen dat we Tønder ook kunnen vermelden als de thuisbasis van een van zijn belangrijke werken.
Martin Hammerich (voor 1TP3Dus op de hoek van Kongevej en Jomfrustien)
Martin Hammerich (1883-1940) was een Deense ambtenaar. Zijn ambities en levensonderwerpen hielden verband met de Deense identiteit, vooral in verband met de kwestie Zuid-Jutland, waar Noord-Sleeswijk na 1864 een deel van Duitsland werd. Hij werkte voor het behoud van de Deensheid in Zuid-Jutland en de hereniging van Noord-Sleeswijk met Denemarken. Na de hereniging had hij invloed op de Deense wetgeving in Zuid-Jutland en de grensverlegging tussen Denemarken en Duitsland. Zijn gedenkteken met de bronzen medaille op graniet werd gemaakt door zijn broer, de beeldhouwer Gunnar Hammerich. Op de steen staat de inscriptie 'Sterk van opzet en zachtaardig van geest, hij heeft al zijn werk ten behoeve van de zaak van Denemarken ingezet.'
Het Gouden Hoornmeisje(Ribe Landevej, Tønder)
Kjerstine Svendsdatter was het meisje dat de eerste gouden hoorn vond in een veld bij Gallehus.
Op zaterdagavond 20 juli 1639 ging een jonge meid uit Østerby naar Tønder, bij Gallehus struikelde ze over iets dat uit de grond stak. Ze dacht dat het een wortel was, tilde hem op en zag dat het een hoorn was. Het werd naar de sheriff van Møgeltønderhus gebracht, die het door een goudsmid in Tønder liet beoordelen. Hij kon stellen dat de hoorn puur goud was en werd daarom overgedragen aan koning Christian IV. Als beloning ontving Kjerstine Svendsdatter een rode rok.
De artiest:
Frederik Grube werd geboren op 17 juni 1922 in Hockerup, ten zuiden van Aabenraa.
Frederik is opgeleid als kleermaker, maar is al sinds zijn jeugd bezig met houtsnijden. In 1954 gooide hij naald en draad weg en werd hij houtsnijder. Het is een groot aantal figuren en reliëfs geworden. Na experimenten met het gebruik van kettingzagen in 1991 ging het goed.
De taartman (Het vierkant in Tønder)
Tot in de 19e eeuw nam de koek of schaamte van de stad in een groot aantal Noord-Europese steden een centrale plaats in het stadsbeeld in.
Kagen/Kagmanden was een ommuurde verhoging waar overtreders werden aangekoekt, dat wil zeggen Geketend aan een schaamtezuil en gegeseld door de beul, waarna hij zijn burgerrechten verloor en de stadsgemeenschap moest verlaten.
Vroeger waren het vaak vrij banale overtredingen van de wet die leidden tot het strijken van taarten. In 1813, in Tønder, wordt een leerling van een schoenmaker betrapt op het stelen van appels, als straf moet hij in het openbaar worden gegeseld en een uur lang aan de galg staan. Maar in dit geval prevaleerde barmhartigheid boven gerechtigheid. Het vonnis werd gewijzigd in 3 dagen gevangenisstraf op brood en water.
In sommige gevallen werd op de schaamsteun zelf een 'Kagmand' - een uit hout gesneden figuur - geplaatst, die de burgers eraan moest herinneren de wet te gehoorzamen.
Nederlands 
Dansk 
English (UK) 
Deutsch 
Norsk nynorsk 
Svenska